Πώς να βοηθήσεις ένα γονιό που πενθεί

Όταν πεθαίνει το μωρό σου, είσαι συντεντριμμένος, νοιώθεις ανήμπορος, σχεδόν νεκρός. Μια απελπιστικά βαθιά θλίψη σε συντροφεύει καθημερινά, αισθάνεσαι ακρωτηριασμένος. Κάθε μέρα που περνάει χωρίς εκείνον, είναι ένας αγώνας επιβίωσης, κάθε μέρα πρέπει να ξυπνάς σ' έναν κόσμο που δεν ζει πια το πολύτιμο σου παιδί, πρέπει να βρίσκεις πάντα ένα λόγο για να σηκώνεσαι από το κρεβάτι και να προσποιείσαι στους γύρω σου ότι είσαι δυνατή γιατί εσύ παραμένεις ζωντανή, παρόλο που ξέρεις πως δεν θα τον ξαναδείς, δεν θα τον μυρίσεις, δεν θα τον αγκαλιάσεις, δεν θα τον φροντίσεις, δεν θα τον στείλεις στο σχολείο, δεν θα τον μεγαλώσεις! Άφησε πίσω του τόση αγάπη, αλλά μαζί του χάθηκαν τα όνειρα και οι ελπίδες για ένα κοινό μέλλον. Παρόλο που ξέρεις ότι έκανες τα πάντα, τίποτα δεν μοιάζει πια αρκετό, αφού στο τέλος έχασε την ζωή του και εσύ σαν μητέρα του δεν κατάφερες να του δώσεις τελικά την ζωή που του άξιζε.

Θα τον θρηνώ παντοτινά, γιατί όταν τον συνέλαβα και αργότερα άκουσα τον χτύπο της καρδιάς του στον πρώτο υπέρηχο, ο ωραιότερος ήχος που είχα ακούσει μέχρι τότε στην ζωή μου και όταν πια μου τον έδωσαν στην αγκαλιά μου, άκουσα το κλάμα του, κοιταχτήκαμε στα μάτια τον φίλησα και του ορκίστηκα ότι θα τον προστατεύω και θα τον αγαπώ αιώνια.

Ο θάνατος σου στερεί το παιδί σου αλλά όχι και την αγάπη του, μέσα από αυτήν βρίσκεις το κουράγιο καθημερινά. Η αγάπη δεν πεθαίνει! Θα μιλάω για εσένα Φίλιππε και θα σε τιμώ μέχρι την ώρα που δεν θα έχω πια φωνή, η συμφωνία μας δεν αθετείτε. Υπάρχει ένα γεγονός χειρότερο από τον θάνατου του γιου μου και αυτό θα ήταν να μην τον είχα γνωρίσει. Τις πρώτες μέρες που έφυγε το παιδί, μια πολύ αγαπημένη μου φίλη μου έδωσε την μεγαλύτερη παρηγοριά με τα λόγια της, λέγοντας μου αυθόρμητα ότι "Εξακολουθείς να είσαι η μαμά του Φίλιππου και ο Φίλιππος εξακολουθεί να είναι το παιδί σου και αυτό δεν μπορεί να το αλλάξει και να σας το πάρει κανείς!". Πόσο πολύ με ανακουφίζουν ακόμα και τώρα τα λόγια της.

Ο πρώτος χρόνος ήταν ανυπόφορα δύσκολος, κυκλοφορείς μέσα στον κόσμο κανονικά, εργάζεσαι, ψωνίζεις, μαγειρεύεις αλλά νοιώθεις σαν να μην είσαι μέσα σ'αυτόν σαν να κινείσαι παράλληλα κουβαλώντας το θρήνο σου. Στο νου σου έχεις πάντα το μωρό σου. Αναρωτιέσαι.. Που είναι το παιδί; Κρυώνει; Αγωνιάς, ο ρόλος σου ως μητέρα είναι να τον φροντίσεις.. να τον προφυλάσσεις.. Ακόμα και εκεί..

Αγκαλιάζεις τον σύντροφο και πατέρα του παιδιού σου και βλέπεις σ' εκείνον την ίδια οδύνη, τα ίδια γιατί. Ο άνθρωπος σου είναι το μοναδικό άτομο στον κόσμο που του συμβαίνει ακριβώς το ίδιο. Είναι σημαντικό να προσπαθήσεις να κρατηθείς ενωμένος. Ο καθένας μόνος του αλλά και μαζί. Άλλωστε εμείς οι δυο, είμαστε κομμάτι αυτού του παιδιού. Η αγάπη φέρνει μόνο αγάπη και το μωρό που χάσαμε ήρθε μέσω εμάς. Αν χαθούμε εμείς, δεν θα υπάρχει και ο Φίλιππος.. θα χαθεί και η ελπίδα να φέρουμε στον κόσμο ένα δεύτερο παιδί, τον αδερφό ή την αδερφή του Φίλιππου που τόσο πολύ επιθυμούμε.

Η οικογένεια και οι φίλοι των γονιών που πενθούν συχνά θέλουν να βοηθήσουν, να υποστηρίξουν με όποιο τρόπο μπορούν και όσο μπορούν τους αγαπημένους τους. Παλεύουν και εκείνοι να καταλάβουν πως νοιώθουν για να μπορέσουν να τους διευκολύνουν. Ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου είναι το πιο στρεσογόνο συμβάν, δεν μπορώ να φανταστώ χειρότερη απώλεια, από τον θάνατο του παιδιού σου. Η επεξεργασία του πένθους είναι μια μακροχρόνια και μοναχική διαδικασία. Σε ξεχωρίζει αναγκαστικά από τους άλλους, κανείς δεν μπορεί να νοιώσει πόσο βαθύς είναι ο πόνος σου παρά μόνο εκείνος που το έχει βιώσει. Ο δεσμός μεταξύ γονέα και παιδιού είναι ο πιο ισχυρός απ' όλες τις ανθρώπινες σχέσεις. Το περιβάλλον πρέπει να είναι προετοιμασμένο για μια διεργασία η οποία για τον καθένα είναι ξεχωριστή και δεν έχει χρονικά όρια. Μην περιμένουν σε λίγους μήνες πως όλα θα είναι καλά, πρέπει να συνειδητοποιήσουν και οι ίδιοι πως οι αγαπημένοι τους ζουν μια τραυματική εμπειρία και πως το πιο πιθανόν είναι να έχουν αλλάξει σαν άνθρωποι. Μπορεί να γίνουν απότομοι και νευρικοί απέναντι σας, δικαιολόγηστε τους βρίσκονται σε μεγάλο ψυχικό πόνο. Δεν το ξεπερνάς με το καιρό ότι πέθανε το παιδί, τον αγαπάνε και θα τους λείπει για όλη τους την ζωή, πάντα θα υπάρχει οδύνη γι'αυτό το κενό, όπως προείπα μαζί με το παιδί που θάβεις, θάβεις όνειρα και ελπίδες, όταν χάνεις και το μοναχοπαίδι σου το πλήγμα ίσως να είναι και εντονότερο γιατί νοιώθεις πως παύεις να διατηρείς και τον γονικό σου ρόλο, ανεξάρτητα από την ηλικία του παιδιού για τους γονείς το παιδί τους είναι αναπόσπαστο κομμάτι του εαυτού τους. Με την κατάλληλη στήριξη ο ψυχισμός μας μεγαλώνει για να μπορέσει να σηκώσει το βάρος μιας τέτοιας απώλειας. Αυτό γίνετε πιστέψτε με.. Δεν ξεπερνάς ότι έχασες το παιδί σου. Είσαι βαθιά λυπημένος για το υπόλοιπο της ζωής σου.   

Μέσα από την δικιά μας εμπειρία και σύμφωνα πάντα και με τις οδηγίες των ειδικών σε θέματα πένθους της ΜΕΡΙΜΝΑΣ θα σας δώσω κάποιες συμβουλές για συγγενείς και φίλους που στηρίζουν τον γονιό που πενθεί:

• Ο συγγενής ή ο φίλος πρέπει να καταλάβει από την αρχή ότι δεν υπάρχει τίποτα που να μπορεί να τους πει ή να κάνει, για να φτιάξει τα πράγματα. Αναγνωρίστε το θάνατο του παιδιού και εκφράστε την θλίψη σας και την αγάπη σας για τους γονείς, δηλώστε την παρουσία σας προσφέροντας συμπαράσταση διακριτικά κάποιες φορές και όχι μονάχα για το πρώτο εξάμηνο, στην πορεία θα νοιώσουν πως έχουν ανθρώπους γύρω τους που έστω και αργά μπορούν ν'απευθυνθούν.
• Δώστε ευκαιρίες να αφηγηθούν τις εμπειρίες και τις αναμήσεις τους. Συχνά διηγούνται ξανά και ξανά όσα σχετίζονται με το γεγονός της απώλειας. Μην αλλάζετε κουβέντα κάθε φορά που  αναφέρονται στον θάνατο του παιδιού τους. Παραμείνετε κοντά τους και ακούστε τους.
• Αναγνωρίστε ότι ο θρήνος χρειάζεται χρόνο και υπομονή, έχει εξάρσεις και υφέσεις,ποτέ δεν θα ξεχάσουν το παιδί, ούτε θα ξεπεράσουν την απώλεια.
• Αποφύγετε να λέτε τι πρέπει και τι δεν πρέπει να νοιώθουν ή να κάνουν,όπως για παράδειγμα "Μην κλαις στεναχωρείς τον σύντροφο σου", "Σκέψου και τα άλλα σου παιδιά". Επίσης αποφύγετε εκφράσεις του τύπου "Ευτυχώς ήταν μωρό και δεν πρόλαβες να δεθείς πολύ μαζί του", "Θα το ξεπεράσεις με τον καιρό", "Τουλάχιστον δεν ταλαιπωρήθηκε". Μην συγκρίνεται την απώλεια τους, με άλλες γνωστών σας φίλων. Τον γονιό που πενθεί δεν τον ανακουφίζει ν' ακούει ότι και άλλοι γονείς έχουν θάψει παιδιά, απεναντίας λυπάται πολύ και ενισχύεται μέσα του η αρνητική πλευρά των πραγμάτων,ακούστε τους υπομονετικά είναι ότι καλύτερο μπορείτε να κάνετε για εκείνους.
• Σεβαστείτε τις όποιες θρησκευτικές ή άλλες πεποιθήσεις της οικογένειας. Μην επιβάλλεται τις δικές σας.
• Ρωτήστε τους με ποιους τρόπους μπορείτε να είστε βοηθητικοί και υποστηρικτικοί για εκείνους.
• Σεβαστείτε τον ρυθμό με τον οποίο βιώνει και τον τρόπο με τον οποίο εκφράζει ο καθένας τον θρήνο του.
• Θυμηθείτε τις επετείους και σημαντικές ημερομηνίες (π.χ. ονομαστική γιορτή, γενέθλια, επέτειος θανάτου παιδιού) και ελάτε σε επαφή με την οικογένεια.
• Δείξτε ότι θυμάστε το παιδί. Θέλουν να γνωρίζουν ότι παραμένει ζωντανό στην ανάμνηση όσων τον αγαπούν. Ανάψτε ένα κεράκι στην μνήμη του ή αφήστε ένα μπαλόνι για εκείνο στον ουρανό και ενημέρωστε τους, θα χαρούν πολύ. Επισκεφθείτε ακόμα και το κοιμητήριο αφήνοντας ένα λουλούδι. Ταχυδρόμηστε μια ευχετήρια κάρτα συμπόνιας, πολλοί γονείς κρατούν αυτές τις κάρτες που τους αποστέλλονται σαν θησαυρό, ως υπενθύμιση της σημασίας του μωρού τους σε άλλους ανθρώπους.
• Προτείνετε συγκεκριμένους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσατε να είστε χρήσιμοι στην οικογένεια. Για παράδειγμα, μπορείτε να τους μαγειρέψετε ένα γεύμα, να συνοδέψετε τα παιδιά τους σε μια ευχάριστη εκδήλωση, να τους αγοράσετε ένα βιβλίο που θα τους βοηθήσει στο πένθος τους, να τους ενημερώσετε για τις υπηρεσίες που παρέχει η ΜΕΡΙΜΝΑ σε γονείς και παιδιά που πενθούν καθώς και για τις ομάδες αυτοβοήθειας που τυνχάνει να γνωρίζεται.
• Ενθαρρύνετε να ζητήσουν εξειδικευμένη στήριξη όταν οι αντιδράσεις τους γίνονται υπερβολικές και ακραίες, είναι τραυματικές ή διαρκούν για μεγάλο χρονικό διάστημα.
• Διευκολύνετε την έκφραση των συναισθημάτων, όποια και αν είναι αυτά, όσο έντονα κι αν εκδηλώνονται. Δεχτείτε και την σιωπή τους αν δεν θέλουν να μιλήσουν.
• Παροτρύνετε τους να θρηνήσουν ελεύθερα το θάνατο του παιδιού τους. Δεν υπάρχουν καλούπια στον θρήνο. Ο θρήνος δεν ταυτίζεται με την καταθλιπτική διαταραχή, δεν είναι ψυχική ασθένεια που μπορεί να θεραπευτεί. Είναι μια απόλυτα φυσιολογκή διεργασία απέναντι στην οδυνηρή απώλεια που έχει μεταβάλλει ριζικά την ζωή ενός ανθρώπου. Κατά συνέπεια δεν είναι καλό να αναστέλλεται με γρήγορες και απλές λύσεις, όπως φάρμακα αντικαταθλιπτικά, αλκοόλ και άλλες ουσίες. Ο θρήνος απλά παρατείνεται.

Πηγή: Ενημερωτικό φυλλάδιο Μέριμνας - Στηρίζοντας την οικογένεια που Θρηνεί.